Ανοιχτή  πρόσκληση υποβολής προτάσεων

για το

2ο Συνέδριο Δημόσιας Πολιτικής και Θεσμών

Το Κέντρο Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής & Θεσμών, τού Παντείου Πανεπιστημίου και

το Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης του ΑΤΕΙ Καλαμάτας, διοργανώνουν από κοινού,

τον Δεκέμβριο του 2012, στην Αθήνα, το

2ο Συνέδριο Δημόσιας Πολιτικής και Θεσμών

με θέμα:

“ Συνέχειες και Ασυνέχειες στο Ελληνικό Κράτος, την Οικονομία, και την Κοινωνία: 1945-2012”

---

Η επιστροφή των πολιτικών επιστημόνων στη μελέτη των θεσμών, η λεγόμενη νεοθεσμική προσέγγιση, συνοδεύτηκε από μια μεγάλη ευρύτητα στις απόψεις και τις προσεγγίσεις για το τι είναι και πως λειτουργεί ένας (πολιτικός, κρατικός, κοινωνικός, οικονομικός) θεσμός, για το κατά πόσο θα πρέπει να αναζητούμε τη λογική του σε ενδογενή στοιχεία του (σχετική αυτονομία) ή σε εξωγενή (αν επηρεάζεται από κουλτούρες, νόρμες, παραδόσεις, προτιμήσεις κλπ) και σε ποια αναλογία κάθε φορά, και γιατί εντέλει είναι σημαντικό να τον μελετούμε.

Εκείνο που πάντως κανείς δεν αμφισβητεί είναι η ίδια η σημασία των θεσμών για την κοινωνική και πολιτική οργάνωση. Άπαντες συμφωνούν δηλαδή ότι οι θεσμοί ρυθμίζουν, αν και σε κυμαινόμενο βαθμό ανάλογα με την ισχύ τους, τις ατομικές και συλλογικές συμπεριφορές, τους αποκλεισμούς/ενσωματώσεις των κοινωνικών δρώντων, ότι αποτελούν εντέλει τους μηχανισμούς που καθορίζουν το ρυθμό και το είδος των αλλαγών ή των αδρανειών. Επίσης, είναι ξεκάθαρο ότι η εκάστοτε προσπάθεια μεταρρύθμισης ενός θεσμού αποτελεί πάντοτε πεδίο κοινωνικής σύγκρουσης αφού αλλάζει υποχρεωτικά τους κανόνες του παιχνιδιού άρα και τις ισορροπίες ισχύος μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών δρώντων.

Αλλά οι συγκρούσεις δεν συμβαίνουν στο κενό. Αυτός είναι και ο λόγος που απαιτείται πάντοτε μια ιστορικοποιημένη προσέγγιση των θεσμών, ώστε να αναδειχτεί το ειδικό βάρος της ιστορικής αδράνειας. Εξάλλου, έχει σωστά επισημανθεί ότι η ιστορική-θεσμική προσέγγιση είναι περισσότερο προετοιμασμένη μεθοδολογικά για να μελετήσει τις συνέχειες παρά τις τομές και τις ρήξεις.

Στη διάρκεια του περσινού, πρώτου μας συνεδρίου για τους «Θεσμούς στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης. Αποτίμηση μιας αντιφατικής περιόδου» (Καλαμάτα, Νοέμβριος 2011) δόθηκε η δυνατότητα να διαπιστωθεί η επιμονή με την οποία διατηρούνται στη μεσαία διάρκεια ή επανέρχονται μέσα από μεταμορφώσεις και μεταλλάξεις, ορισμένα ιστορικά φαινόμενα που σχετίζονται με πάγιες συλλογικές νοοτροπίες, κοινωνικές έξεις, πολιτικές πρακτικές κλπ. Συνηθίζουμε να προσεγγίζουμε τον ελληνικό 20^ο αιώνα μέσα από μεγάλες τομές οι οποίες ακολουθούν σχεδόν πάντα τις οριοθετήσεις του βραχέος πολιτικού χρόνου: το 1909, το 1922, το 1941, το 1946, το 1967 ή το 1974. Όσο κι αν αυτή η συμβατική οργάνωση του ιστορικού χρόνου έχει τα πλεονεκτήματά της, θα ήταν εξίσου σκόπιμο να εξετάσουμε τις όποιες βαθύτερες συνέχειες μπορεί να παρατηρούνται στη λειτουργία των διαφόρων θεσμών ή στις νοοτροπίες που τους χαρακτηρίζουν, υπερβαίνοντας τις πιο επιφανειακές «τομές». Δεν πρόκειται για μια υπόρρητα συντηρητική προσέγγιση. Αντιθέτως, μόνο αν συνειδητοποιήσουμε τις ιστορικές εμμένειες ενός φαινομένου, είναι δυνατόν και να το διαχειριστούμε με καλύτερους όρους στο παρόν.

Η ιστορικοθεσμική προσέγγιση έχει ακόμη ένα πλεονέκτημα. Δεν ακυρώνει τον ανθρώπινο παράγοντα. Η εξέλιξη των κοινωνιών είναι συνέπεια της αλληλεπίδρασης δύο μεταβλητών της ιστορίας, δηλαδή της σχέσης της τυχαιότητας (αυτό που ονομάζουμε συγκυρίες) με την εμπρόθετη δράση των υποκειμένων. Tο πολιτισμικό και ανθρωπολογικό στοιχείο δεν διαμορφώνεται μόνο αυτό καθαυτό από το χρόνο αλλά δομεί και το ίδιο την ιστορική πραγματικότητα. Ειδάλλως, αν οι θεσμοί είχαν απόλυτη μεταμορφωτική δύναμη, η απλή μεταρρύθμισή τους θα αρκούσε για αλλάξει και τις νοοτροπίες. Η «συμπεριφορική επανάσταση» (R. Dahl, Who Governs?, 1961) που δανείστηκε από την κοινωνιολογία, την οικονομία, την ανθρωπολογία και την κοινωνική και γνωσιακή ψυχολογία για να μελετήσει τη σχέση ατομικής συμπεριφοράς και ιδρυμάτων/θεσμών, έχει καταλήξει ότι συχνά τα άτομα ξεπερνούν τους κανόνες χρησιμοποιώντας άτυπα δίκτυα με επιρροή. Κατ' επέκταση, έχει διαπιστωθεί, για παράδειγμα, ότι συχνά στην ελληνική περίπτωση, η μεταρρύθμιση υποτάσσεται στην υπάρχουσα κουλτούρα και είτε ανατρέπεται τελείως είτε εφαρμόζεται ελλειπτικά.

Εκκινώντας, λοιπόν από αυτή την προβληματική, η Οργανωτική & Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τον τίτλο τής πρότασής τους καθώς και μια περιγραφική της περίληψη στα ελληνικά, μέχρι 250 λέξεις, στην ηλεκτρονική διεύθυνση: 2osynedriothesmon@gmail.com το αργότερο ως τις 15 Οκτωβρίου του 2012.

Θα ακολουθήσει η αξιολόγηση των κατατεθειμένων προτάσεων από την αρμόδια επιτροπή, και εν συνεχεία, ως τα τέλη Οκτωβρίου, θα αποσταλεί πληρέστερη ενημέρωση σε εκείνους των οποίων η πρόταση θα έχει περιληφθεί στο πρόγραμμα του συνεδρίου.

Τα πρακτικά του δεύτερου αυτού συνεδρίου,όπως άλλωστε και του πρώτου, θα εκδοθούν από τις εκδόσεις Παπαζήση, στη σειρά «Δημόσια Πολιτική & Θεσμοί».

-Τα θεματικά πεδία τού συνεδρίου έχουν ως εξής:

• Πολιτικοί, διοικητικοί, αυτοδιοικητικοί και δικαστικοί θεσμοί,
• Οικονομικοί και δημοσιονομικοί θεσμοί,

• Θεσμικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά πεδίων πολιτικής (ενδεικτικά: εκπαίδευση, υγεία, εργασιακές σχέσεις, κοινωνική πολιτική, πολιτισμός, περιβάλλον κλπ),
• Θεσμοί της κοινωνίας των πολιτών (συνδικάτα, ΜΚΟ, κοινωνικά κινήματα κλπ).

Η Οργανωτική & Επιστημονική Επιτροπή του Συνεδρίου,

Νέδα Κανελλοπούλου, Λεωνίδας Παπακωνσταντινίδης, Αργύρης Πασσάς, Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Αθανασία Τριανταφυλλοπούλου,

Θεόδωρος Τσέκος

In the lead up to the elections, Greek political parties have resorted to half-truths on Europe | EUROPP

¨Ενα κείμενο για τις αυριανές εκλογές στο EUROPP (European Politics and Policy) του LSE http://blogs.lse.ac.uk/europpblog/2012/06/16/greek-elections-party-rhetoric/#more-3772

In the lead up to the elections, Greek political parties have resorted to half-truths on Europe

Blog Admin

This Sunday, Greece faces a key election. Dionyssis Dimitrakopoulos and Argyris Passas argue that in the lead up to the election, populist ‘patriotic’ parties have pursued a rhetorical strategy aimed at misleading voters about the real relationship between ‘national independence’ as they define it and membership of the Eurozone.
One of the outstanding features of the ongoing electoral campaign in Greece is the insistence of several political parties and politicians on the tactical use of half-truths in an effort to win votes. Despite valiant exceptions, their quasi-institutionalised propensity towards superficial and unsubstantiated discourse, often coupled with the constant reliance on the ‘wisdom’ of the leader/hegemon, leads them to the systematic use of slogans that end up misleading instead of enlightening their intended audience.
There are several examples – even now that the country’s membership of the Eurozone is at stake – but two stand out. The first is the proposal of the Independent Greeks – a nationalist/populist party that sprung out of Nea Dimokratia, the main party on the right of the political spectrum in Greece – to keep Greece in the Eurozone but also ‘retain national independence’. The second is the support of Nea Dimokratia and PASOK for the issuance of Eurobonds (of which there are more than one kind) while their leaders constantly refer to sovereignty, independence, self reliance, etc. One plausible explanation of these references is that Greek politicians are responding to the sense of humiliation (and anger) generated by various comments made by some European politicians against Greeks en bloc. However, there is a more plausible alternative explanation. These proposals are either half-truths or misleading slogans as long as they are not coupled with several necessary clarifications and details that also make a difference. What are these?

Credit: Odysseas Gp Creative Commons BY NC SA

A country’s membership of the European Union cannot in practice be combined with the retention of national sovereignty or independence as the latter is defined by the ‘patriotic’ populists. This is so because a core feature of the process of integration is the gradual sharing of competences (pooling as it is often called) with European institutions. These competences, at the same time, are exercised jointly (i.e. by EU institutions and the member states) on the basis of EU treaties. So, for example, the transition from the drachma to the Euro entailed (a) the abolition by Greece of the right to issue its own currency as well as (b) the direct participation in the management of the Euro, e.g. via the Greek finance minister’s, the prime minister’s and central bank governor’s membership of the Eurogroup, the European Council and the decision making bodies of the European Central Bank respectively, where decisions are made collectively.
Issuing Eurobonds cannot be reconciled with the ‘preservation of national independence’ (as the latter is defined by the ‘patriotic’ populists) because the relevant political decision – e.g. with regards to the timing and the terms of the loan – will be made collectively at the European level. It will not be made by individual, ‘independent’ states. Indeed, for this decision to be meaningful, it will be preceded not only by commitments regarding each participating state’s capacity to put its own house in order, but also by the creation of European mechanisms for the collective monitoring of their public finances. These commitments and mechanisms – that are already in the process of being created – though very few talk about them in Greece – will give meaning to Eurobonds in the sense that investors will be reasonably reassured that they will not lose their money, e.g. as a result of the propensity of many Greek politicians to clientelism. As a result of this reassurance, the cost of collective borrowing – which is what the Eurobonds are – will be lower.
As to why – even now – several leading Greek politicians resort to half truths, there are two possibilities, none of them flattering. Either they are unaware of the precise content or the implications of their proposals or they consciously prefer to mislead Greeks citizens. The second of these two options is simply unacceptable but the first is indicative of two broader patterns as exemplified by Nea Dimokratia and PASOK, the two parties that used to dominate the Greek party system.
Over time both parties have received very generous public funding in order to cover not only their operational costs but also specifically for training and educating their staff and political personnel. Both have engaged in such catastrophic mismanagement of these funds that they have ended up having combined debts in excess of €200 million, whilst also being deprived of a serious policy making capacity. So, if it is not the lack of funds, what is it?
Both parties have always been top-heavy and lacking in terms of a culture of internal democracy (even when they were lead by politicians who believed in it). Both parties have, over time, become mechanisms for vote collection, rather than arenas where alternative ideas are debated, policy proposals identified (with costs attached to them) and selected in the run up to elections where rational voters would choose from the menu of alternative options on offer. Central to the absence of a culture of internal democracy is the role of the party leader. Both parties have almost always been lead by a leaders who ran them via a small (or large) clique of people who had personal allegiance to him, or in a minority of cases, internal ‘opposition’ fizzled out as soon as party office or, more often, government posts were handed out to dissenters. As a result of this internal structure, the renewal of the political personnel is almost impossible if it is meant to go beyond the sphere of influence of the party leaders.

Ποιο είναι το δραστικό συστατικό των μεταρρυθμίσεων.

του Θεόδωρου Ν. Τσέκου*

Ο κ. Πλάτων Τήνιος , Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, δημοσίευσε στο Protagon άρθρο περί της εν χρήσει «μεταρρυθμιστικής τεχνολογίας» .

Σ’ αυτό υποστηρίζει ότι το τρέχον μεταρρυθμιστικό μείγμα είναι αναποτελεσματικό διότι είναι παρωχημένο: Στηρίζεται σε «ρόλους και φιλοδοξίες του Κράτους» που αντιστοιχούν στην προ της κρίσης εποχή και που η προσπάθεια διατήρησης τους «οδηγεί με μαθηματική σιγουριά […]σε παραγκωνισμό του ιδιωτικού τομέα».

Άρα το μεταρρυθμιστικό κενό της χώρας μας συζητείται σε όρους αντιπαράθεσης ιδιωτικού – δημόσιου.

Πιστεύω ότι μια τέτοια αντίστιξη, αυτή καθ’ αυτή, συνιστά επίσης μια «προ κρίσης» εννοιολόγηση.

Δραστικό συστατικό της μεταβολής δεν είναι η ιδιωτική πρωτοβουλία. Είναι η καινοτόμος πρωτοβουλία.

Και τέτοια υπάρχει ασφαλώς στο πεδίο της ανταγωνιστικής οικονομίας, υπάρχει όμως –όσο και αν ακούγεται παράξενο- και στον δημόσιο χώρο και μπορεί να υπάρξει και στο έδαφος της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.

Παντού ωστόσο η καινοτόμος πρωτοβουλία παραμένει μειοψηφική, συνήθως συντριπτικά μειοψηφική. Μειοψηφική δε ούσα, εύκολα στραγγαλίζεται από τις εν αγαστή σύμπνοια συλλειτουργούσες, παρασιτικές ομάδες του ιδιωτικού και του δημόσιου χώρου.

Και αυτό ακριβώς συνιστά το αναπτυξιακό –κατ’ άλλους το πολιτισμικό- πρόβλημα της χώρας μας.

Το ζητούμενο λοιπόν είναι όχι να ενισχύεται αλλά να μην εξουδετερώνεται η καινοτόμος πρωτοβουλία, όπου και όταν αυτή «αναφύεται».

Αυτό δεν διασφαλίζεται με προσφυγή στην προστασία του πανίσχυρου κράτους (εδώ ο Π. Τήνιος έχει δίκιο) αλλά μέσα από την δικτύωση των ιδίων των «πρωτοβουλιακώς καινοτομούντων» ανεξαρτήτως πεδίου εμφάνισης και «ιδιοκτησιακού καθεστώτος».

Χρειαζόμαστε καινούργιες success stories και νέους ήρωες. Κοινοί τους παρονομαστές: πρωτοβουλία και αυτενέργεια, φρέσκες ιδέες σε επαφή με το διεθνές περιβάλλον, μικρή κλίμακα και ποιότητα, και τέλος έμφαση στην κοινωνική ταυτότητα και όχι μόνο στο οικονομικό αποτέλεσμα.

* Ο Θ.Ν.Τσέκος είναι Επίκουρος Καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης, Τμήμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας, Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καλαμάτας

Connecting Democracy: Online Consultation and the Flow of Political Communication

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο για την δημόσια διαβούλευση ως εργαλείο άσκησης δημοσίων πολιτικών. Ιδιαίτερη σημασία έχει να αντιληφθούμε τις δημοκρατικές και σχεδιαστικές διαστάσεις της διαβούλευσης και να μην μείνουμε στο διαδικτυακό μέσο (πολύ αποτελεσματικό αλλά μέσο).



Connecting Democracy: Online Consultation and the Flow of Political Communication

ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΣΜΟΣ

Ευρωπαϊκός προϋπολογισμός που να προσεγγίζει το 7%,  αναπτυξιακή πολιτική με κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς στόχους, δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου και Ευρωπαϊκού Οίκου Αξιολόγησης, κοινός ευρωπαϊκός δανεισμός, μικροπιστώσεις και εξασφάλιση δανεισμού για τις ΜΜΕ, πιστώσεις για μικρές καινοτόμες επιχειρήσεις, κοινή ευρωπαϊκή  χωροταξική πολιτική, κοινή ευρωπαϊκή κινωνική πολιτική....

Μερικές από τις προτάσεις πολιτικής που συγκροτούν μιά προοδευτική εκδοχή ευρωπαϊκής ενοποίησης

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ "ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ" (Γαλλικά)

Ελεύθερη πρόσβαση στα δημόσια δεδομένα και πιθανή κερδοσκοπία

Σε 32 δις ευρώ ετησίως ανέρχεται στην ΕΕ , κατ' εκτίμηση πρόσφατης μελέτης, ο τζίρος επιχειρήσεων που αξιοποιούν δημόσια δεδομένα ως "πρώτη ύλη" των υπηρεσιών που παράγουν και εμπορεύονται. Από αυτά οι άμεσοι παραγωγοί της πρωτογενούς αυτής πληροφορίας, δηλαδή οι δημόσιες διοικήσεις των χωρών μελών, δεν εισπράτουν περισσότερα από 2-3 δις. Η μελέτη προτείνει την ελεύθερη πρόσβαση στα στοιχεία αυτά με το σκεπτικό ότι τα πολλαπλασιαστικά οφέλη, αναπτυξιακά και φορολογικά, θα είναι υπέρτερα της όποιας απώλειας εσόδων από την δωρεάν παροχή των δεδομένων.

Καλή η ιδέα, γενικώς. Θα άξιζε όμως να συζητηθούν ένα - δυό επι πλέον σημεία .

Πρώτον, για να αποφανθεί κανείς περί της δημοσιονομικής σκοπιμότητας της δωρεάν παροχής δημόσιων δεδομένων που δεν απευθύνονται στον τελικό χρήστη αλλά επαναχρησιμοποιούνται για εμπορική χρήση, απαιτείται η εκτίμηση της προστιθέμενης αξίας των πρωτογενών δεδομένων στην ανταλλακτική αξία του τελικού προϊόντος.

Αν η παραγωγική συμβολή του "μεταποιητή" των πληροφοριών είναι ένα απλό "πακετάρισμα" και η αξία χρήσης έγκειται στην "πρώτη ύλη" , δηλαδή στην πρωτογενή δημόσια πληροφορία, η κερδοφορία του τελικού παραγωγού προέρχεται από την υπεραξία του ενδιάμεσου παραγωγού, δηλαδή του δημοσίου. Στην περίπτωση αυτή η δωρεάν παροχή δεδομένων συνιστά δημόσια χρηματοδότηση -ενίσχυση της συγκεκριμένης επιχείρησης ή κλάδου.

Δεύτερον, στις περιπτώσεις που η τελική υπηρεσία απευθύνεται στα άτομα και τα νοικοκυριά, πρόκειται δηλαδή για καταναλωτικό αγαθό, καλό θα ήταν να διερευνηθεί το κατά πόσον με μιά περιορισμένου κόστους περαιτέρω επεξεργασία στην πηγή, από την ίδια δηλαδή την παράγουσα την πληροφορία δημόσια υπηρεσία, ο τελικός χρήστης θα είχε ένα αξιοπρεπές προϊόν χωρίς ιδιαίτερη επιβάρυνση।

Δείτε εδώ την σχετική μελέτη.

Μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία: Όλη η δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα να δημοσιεύεται σε openaccess περιοδικά

Μια κίνηση από συντηρητική μεν κυβέρνηση σε ιδιαίτερα όμως σωστή κατεύθυνση.

Στόχος: Να σταματήσει ο ασφυκτικός εναγκαλισμός και κατ' επέκταση ο στρεβλός προσανατολισμός και ο περιορισμός της διάχυσης των ευρημάτων της επιστημονικής παραγωγής από τις στρατηγικές των εκδοτών.

Η πρόταση με τίτλο "Στρατηγική Καινοτομίας και Έρευνας για την Ανάπτυξη" που παρουσίασαν στις 5 Δεκεμβρίου στο Βρετανικό Κοινοβούλιο ο συντηρητικός David Willetts, Υπουργός για τα Πανεπιστήμια και την Επιστήμη και ο φιλελεύθερος δημοκράτης Vince Cable Υφυπουργός Επιχειρήσεων, Καινοτομίας και Δεξιοτήτων, κινείται γενικώς στην πεπατημένη της σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις.

Κρύβει ωστόσο μιά - δυό ενδιαφέρουσες ιδέες, μία εκ των οποίων συνιστά εξαιρετικά ριζοσπαστική πρόταση.

Προτείνει κατ' αρχή την αξιοποίηση της δαπάνης γιά δημόσιες προμήθειες για την ενίσχυση μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων που δίνουν έμφαση στην τεχνολογία και την καινοτομία.

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι εισηγείται την δημοσίευση των αποτελεσμάτων της ρευνας που έχει λάβει δημόσια χρηματοδότηση σε περιοδικά ανοικτής πρόσβασης (open access).

"Μου έκανε εντύπωση', δήλωσε ο Willetts στον Guardian, 'το ότι αναζητώντας ένα επιστημονικό δημοσίευμα προσκρούεις συχνα σε περιορισμούς πρόσβασης έναντι αντιτίμου και υποχρεώνεσαι να πληρώσης ενώ πρόκειται για τα αποτελέσματα έρευνας που έχει γίνει με δημόσια χρηματοδότηση."

Κατά τον Willetts η βρετανική κυβέρνηση δεσμεύεται να θεσπίσει την ελεύθερη πρόσβαση στα αποτελέσματα της δημόσια χρηματοδοτούμενης έρευνας, διασφαλίζοντας ωστόσο ότι η διαδικασία αξιολόγησης του δημοσιεύματος από την επιστημονική κοινότητα (peer review)θα διατηρηθεί ως λειτουργία.

Η πρόταση στο Κοινοβούλιο:


H συνέντευξη Willets στον Guardian: Results of publicly funded research will be open access – science minister | Science | guardian.co.uk